De Draai en de Grote Waert
De verschillende fases van De Wende liggen allemaal in de wijk De Draai, aan de oostkant van Heerhugowaard. De Draai of gewoon ‘Draai’ was in het verleden een buurtschap, met een café, slagerij, 2 bakkerijen, een aantal kruideniers, een smederij en ijsclub ‘De Draai’.
Heer Huygen Waert
Het buurtschap lag oorspronkelijk op de plek waar nu de nieuwbouwwijk wordt uitgebreid met het deel Parkzicht, waar De Wende 7A een onderdeel van is. Aan de oostkant van nieuwbouwwijk De Draai, vlakbij de Oostdijk.
Nat, zompig en levensgevaarlijk
In de Draai woon je in de polder ‘Heerhugowaard’ die in de 17e eeuw werd drooggelegd. Hier heerste daarvoor duizenden jaren de Noordzee en was dit deel van Noord-Holland een waddengebied met veel getijdengeulen. Wadlopen was toen nog niet populair - de meeste mensen waagden zich niet in dit gebied.
Later slibde dit waddengebied dicht en ontstond een enorm moeras waar de zee steeds minder invloed op had. Nat, zompig en levensgevaarlijk, bijv. omdat je hier als reiziger al snel de weg compleet kwijt raakte.
Heel soms wist de woeste zee toch nog dit gebied te bereiken, tijdens zware stormen. Zo sloeg de zee tijdens in 1248 grote gaten in de moeraslandschap en ontstonden diverse grote meren, waaronder de ‘Grote Waert’.
Ringvaart en windmolens
In de 17e eeuw besloot men oa. de Grote Waert (maar ook andere meren) met behulp van windmolens droog te malen. Het enorme meer werd een steeds grotere bedreiging voor Alkmaar en de drooglegging leverde bovendien nieuwe landbouwgronden op.
Rondom het meer werd bij de plaatsen St Pancras, Broek op Langedijk, Noord- en Zuid-Scharwoude en Ouddorp werd een ringvaart aangelegd, zo ook de windmolens die het water de ringvaart in maalden.
Here(-)gewaard
Verloting van kavels
In de nieuwe polder ontstond in de loop der eeuwen het dorp Heerhugowaard. Aanvankelijk heette het ‘de Waert', later ‘Heer Huygen Waert’ en vanaf het begin van de 19e eeuw Heerhugowaard. Of zoals de bewoners nu vaak in dialect zeggen: Here(-)gewaard.
Na de inpoldering werd de nieuwe landbouwgrond verdeeld in kavels en verloot onder de geïnteresseerden. Op het kaartje van de nieuwe polder uit 1631 (bovenaan de pagina) zie je heel goed hoe het nieuwe gebied werd ingedeeld. Op 21 juni 1631 werden de kavels verloot, een beetje op een manier zoals de toewijzing van de nieuwe woningen in de polder tegenwoordig ook verloopt.
Kaartje geheel bovenaan: ets en gravure van de nieuwe polder (1631), anoniem. Rijksstudio Rijksmuseum.
'Druipland'
Buurtschap De Draai ligt in het oudste stukje van de polder op een zogenaamd 'druipland'. Dit was een deel van het meer dat hoger lag en alleen bij extreem hoog water overstroomde - een soort uiterwaard. Als je goed kijkt kun je dat nog steeds herkennen in het landschap.
Aan de overkant van de Oostdijk en ringvaart vind je een oude poldermolen, 'molen Hensbroek' uit 1866. Deze molen bemaalt de polder Hensbroek.